18-20 kwietnia 2018 r

Biobased Delta przypomina Dolinę Krzemową, z tym że Biobased Delta koncentruje się na biogospodarce. Ten geograficznie skoncentrowany, międzynarodowo połączony meta-klaster, a raczej sieć kilku klastrów (w tym klastra cukrowego i klastrów opartych na biotechnologii, zorganizowanych wokół konkretnych aplikacji, technologii i surowców) wywarł ogromne wrażenie na wszystkich razem i każdym z osobna uczestniku wizyty.

Trzy dni to za mało, by zobaczyć, co ma do zaoferowania największy na świecie klaster agrarno-chemiczny zlokalizowany w rejonie Antwerpii – Rotterdamu – Renu – Ruhry. Makroregion objęty działalnością Klastra obejmuje prowincje takie jak: Zelandia, Brabancja Zachodnia i Holandia Południowa, ale Klaster ma znacznie szerszy zasięg oddziaływania, ponieważ ma bardzo silne powiązania transgraniczne z Belgią i Niemcami.

Głównym celem Klastra jest najlepsze wykorzystanie połączonego rolnictwa i chemii do zastąpienia węgla kopalnego przez zielony, odnawialny węgiel i opracowanie nowych produktów opartych na biomasie. Źródła biomasy pochodzą głównie od lokalnych dostawców, a są to m.in: buraki cukrowe, ziemniaki, różne źródła miąższu, odpady trawy i inne.

Silna sieć potrójnej helisy: firmy, instytucje badawczo-rozwojowe i organizacje sektora publicznego, infrastruktura rozmieszczona w całej Delcie w 17 lokalizacjach (porty morskie, parki przemysłowe, instalacje pilotażowe, aplikacje, centra innowacji i wiedzy, ośrodki edukacyjne, kampusy takie jak: Green Chemistry Kampus, Bio Innovation Centrum), długa historia współpracy, silna regionalna inteligentna specjalizacja, krzyżowanie się dwóch głównych gałęzi przemysłu (rolnictwo i przemysł chemiczny) – wszystko to stanowi podstawę wielu udanych przykładów skomercjalizowanych produktów, by wymienić tylko kilka: biopaliwa, biodiesel z odpadów zwierzęcych, biogaz, naturalne detergenty, bioplastiki na bazie skrobi, naturalne barwniki, bionafta.

Model organizacji zarządzania Klastrem jest lekki, bardzo elastyczny i oparty na biznesie.

Zdobyta wiedza

Pomyślne utworzenie i funkcjonowanie takiego klastra wymaga orientacji biznesowej. Przedsiębiorcy powinni znajdować się na czele klastra i zapewniać część finansowania. Jednak inne sektory obecne w potrójnej helisie są również mocno zaangażowane: sektor akademicki i sektor publiczny. Struktura ta powinna znaleźć proporcjonalne odzwierciedlenie także w organach zarządzających klastrami i w organach nadzorujących.


Dostępność lokalnej biomasy jest ogromnym atutem, ale nie definiuje konieczności rozwijania inicjatywy klastrowej tylko wokół jednego lub kilku dostępnych źródeł biomasy.

Podejście od tzw. łańcucha wartości jest tak samo ważne, jak w przypadku zapewnienia konieczności zadbania o udział wszystkich przedstawicieli potrójnej helisy. Współpraca międzysektorowa jest sposobem na uniknięcie konkurencji lub jej ograniczenie.

Klaster powinien być skoncentrowany geograficznie, ale nie musi być związany z granicami administracyjnymi tak jak Biobased Delta, która ma bardzo aktywny program międzynarodowy.

Bardzo ważne jest aby w klastrze ułatwione były interakcje między dużymi firmami, a MŚP, zróżnicowana dla nich oferta, ale także wspólna, jak również różne finansowanie klastra uzależnione od możliwości firm.

Elastyczny model zarządzania, szybko dostosowujący się do fazy rozwoju klastra, jest również jednym z czynników sukcesu.

Wymagana jest cierpliwość: Klaster Biobased Delta rozpoczął funkcjonowanie w 2007 roku.

 

Dobre praktyki, które można przenieść do Regionu Świętokrzyskiego

Pomimo tego doskonałego przykładu innowacyjnego ekosystemu, bezpośrednie przeniesienie całej koncepcji nie jest możliwe z powodu różnych warunków prawnych, historycznego kontekstu rozwoju branży. Można jednak zapożyczyć wiele elementów i dostosowywać je do Świętokrzyskich realiów, takich jak na przykład:

  • zrozumienie rynku, identyfikacja i mapowanie dostępnych zasobów i silnych obszarów oraz kluczowych podmiotów,
  • budowanie lub dalsze rozwijanie sieci zaangażowanych, zainteresowanych stron, zdolnych do tworzenia i rozwijania klastra biogospodarczego,
  • otwarta współpraca między firmami w zakresie innowacji,
  • komunikacja, budowanie świadomości i zapewnianie wsparcia sektora publicznego dla rozwoju klastra biogospodarczego,
  • inicjowanie klastrów biogospodarczych w niszach Regionalnych Inteligentnych Specjalizacji,
  • poprawa struktury, zarządzania, usług, innowacji i współpracy w ramach istniejących klastrów, poszerzenie lub zawężenie łańcuchów wartości,
  • łączenie klastrów, internacjonalizacja klastrów, integrowanie klastrów w szerszych centrach innowacji,
  • ułatwianie wspólnych projektów i działań między klastrami,
  • opracowanie struktur wsparcia/zachęt do innowacji w zakresie produktów i usług biogospodarczych.